آشنایی با آزمایش ۵ – هیدروکسی اندول استیک اسید ( متابولیت سروتونین – ۵-HIAA )

 ۵-hydroxy indoleacetic acid یا (۵-HIAA) محصول تجزیه اولیه (متابولیت) سروتونین، که یک ماده شیمیایی (انتقال دهنده عصبی) است و پیام‌ها را بین سلول‌های عصبی منتقل می‌کند. این آزمایش میزان ۵-HIAA را در ادرار یا خون اندازه گیری می‌کند. سروتونین به‌صورت عمده توسط مغز و همچنین سلول‌های خاصی در مجاری برونش (ریه‌ها) و دستگاه گوارش تولید می‌شود. این ماده به انتقال تکانه‌های عصبی و انقباض رگ‌های خونی کمک می‌کند، در چرخه بیداری و خواب شرکت می‌کند و بر روحیه (حالت یا احوال) فرد تأثیر می‌گذارد. بعد از استفاده توسط بدن، سروتونین در کبد تجزیه  می‌شود و متابولیت های آن شامل ۵-HIAA از طریق ادرار دفع می‌شود. به طور معمول، فقط مقدار کمی از  ۵-HIAA در ادرار وجود دارد.

مقادیر زیاد سروتونین و  ۵-HIAA ممکن است توسط برخی تومورهای کارسینوئید تولید شود. تومورهای کارسینوئید توده‌های غده‌ای عصبی (نورواندوکرین) سرطانی یا غیر سرطانی با رشد آهسته هستند که می‌توانند در دستگاه گوارش به ویژه در آپاندیس، و در ریه‌ها ایجاد شوند.

علت درخواست :

جهت کمک به تشخیص و نظارت بر درمان تومور کارسینوئید که موجب تولید سروتونین می‌شود.

چه زمانی باید آزمایش انجام شود ؟

• هنگامی که علائمی مبنی بر تومور کارسینوئید موجود باشد مانند :گرگرفتگی، درد شکم، اسهال و یا خس خس سینه
• در فواصل پس از شروع درمان

نمونه مورد نیاز

• یک نمونه ادرار ۲۴ ساعته، همچنین به ندرت یک نمونه ادرار تصادفی یا نمونه خون که از ورید گرفته شود

رعایت برخی نکات برای نتایج دقیق ۵-HIAA مهم است:

 غذاهای سرشار از سروتونین مانند آووکادو، موز، آناناس، آلو، طالبی، گریپ فروت، یک‌نوع موز که به‌صورت پخته خورده می‌شود (پلانتین)، خربزه، میوه‌های کیوی، گردو، آجیل‌ها، کره‌ها (مثل کره بادام زمینی)، گردوی آمریکایی، گوجه فرنگی و بادمجان‌ها می‌توانند در اندازه گیری  ۵-HIAA تداخل ایجاد کنند و باید از مصرف آن‌ها از ۳ روز قبل از انجام آزمایش و نیز در جریان جمع آوری (نمونه ادرار) خودداری شود. همچنین داروهای متنوعی وجود دارد که می‌توانند بر متابولیسم سروتونین و در نتیجه آزمایش ۵-HIAA تأثیر بگذارند. لازم است که قبل از کاهش یا قطع هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید. برخی از آزمایشگاه‌ها قبل از جمع آوری نمونه‌های خون، درخواست یک شب ناشتایی دارند.